Ik ken schrijver Özcan Akyol van zijn stukken die hij in de krant publiceert. Al enige tijd geleden nam ik me daarom voor een van zijn autobiografische boeken te lezen. Mijn handen vielen op Turis en ik kon het niet laten dit boek te laten liggen.

In een arbeiderswijk in Deventer groeit Eus op onder het regiem van zijn gewelddadige vader Turis. Het Turks-Nederlandse gezin lijdt onder zijn tirannie. In de latere jaren van Eus kan hij zijn opvoeding nog altijd niet loslaten en komt hij achter een mogelijke manier waarop hij definitief een einde kan maken aan het bestaan van zijn vader in zijn leven.

Hoofdzakelijk gaat dit boek over de band tussen hoofdpersonage Eus en zijn ouders. Turis, zijn vader domineert het gezin. Turis drinkt, gaat vreemd en is gewelddadig. Maar naarmate het einde in zicht kwam, merkte ik dat dit boek nog veel meer over Eus’ moeder dan over zijn vader ging. Zij is immers de sleutelpersoon die door haar passieve gedrag toestaat dat Turis het gezin, haarzelf inbegrepen, tiranniseert. Bovendien blijft zij hem altijd trouw en lijkt ze in een waan te leven waarin ze compleet onschuldig is voor de dramatische situatie waarin haar kinderen zich bevinden.

---

‘Er zijn mensen die van hun ellende wegvluchten door aan het zuipen, blowen, snuiven of gokken te slaan. Mijn moeder maakte schoon.’

---

Het boek speelt zich zowel in de jeugd als in de volwassenjaren van Eus af. Het begint heel sterk, met een hoofdstuk waarin een jonge Eus angstig is voor zijn vader. Later blijkt dat Eus als volwassen man nog altijd met angsten kampt. Niet zo zeer meer voor zijn vader, maar eerder om precies zoals zijn vader te worden. Want daar lijkt het op: hij drinkt, gaat vreemd en voelt niks meer voor zijn vriendin Tess die enkel aardig voor hem is. Het staat lijnrecht tegenover de relatie tussen Turis en moeder. Eus lijkt in zijn relatie op Turis en Tess op zijn moeder.

Op een gegeven moment reist Eus samen met zijn beste vriend Ata af naar Turkije, waar Turis inmiddels verblijft. Hier begint Eus de problematiek van zijn verleden en heden steeds meer in perspectief te zien.

Ik vond dit een vrij heftig boek om te lezen. Het zette mij erg tot denken aan. Hoewel het boek een extreem thema heeft, wisselen verhitte scènes zich af met welkome humoristische stukken. In tegenstelling tot veel andere literaire boeken onderscheidt ‘Turis’ zich vanwege het feit dat er amper in is geromantiseerd. En misschien is het wel daarom dat ik het boek ademloos heb uitgelezen.

Liefs,
Nienke